Goldberg Baroque Ensemble
AGENDA
ZESPÓŁ
Goldberg Baroque Ensemble
Orkiestra Barokowa
Goldberg Baroque Ensemble, założony przez Andrzeja Szadejkę w 2008 roku, specjalizuje się w interpretacjach muzyki wokalno-instrumentalnej dawnego Gdańska i Pomorza. Repertuar barokowo-klasyczny zespołu wykonywany jest w oparciu o historyczną praktykę wykonawczą na odpowiednich instrumentach. Orkiestrę tworzą polscy i zagraniczni muzycy, absolwenci renomowanych europejskich ośrodków muzyki dawnej (Schola Cantorum Basiliensis, Królewska Akademia Muzyczna w Londynie, Królewskie Konserwatorium w Hadze). Zespół wykonuje koncerty w Polsce i za granicą. Pośród dokonań dominuje 14 nominowanych do nagród FRYDERYK i OPUS KLASSIK premierowych płyt CD i SACD z wykonaniami muzyki pomorskiej dla polskich wytwórni Dux i Sarton, a obecnie dla niemieckiej wytwórni MDG.
SKŁAD ZESPOŁU:
Skrzypce: Radosław Kamieniarz (koncertmistrz), Agata Front, Anna Nowak, Mateusz Janus, Gabriela Żmigrodzka, Angelika Leśniak, Viktoria Melik, Paulina Woś, Alicja Sierpińska, Bernardeta Braun, Małgorzata Malke, Katarzyna Olszewska, Joanna Crosetto
Altówki: Piotr Chrupek, Anna Luiza Aleksandrow-Bertasch, Wojciech Witek, Ivan Bertasch
Wiolonczele: Bartosz Kokosza, Darius Stabinskas, Konrad Górka, Stanisław Stanicki
Kontrabas: Michał Bąk, Łukasz Macioszek
Teorban: Henryk Kasperczak
Flety traverso, piccolo: Maja Wiśniewska, Magdalena Pilch, Maja Mirocha
Oboje: Marek Niewiedział, Katarzyna Pilipiuk, Katarzyna Czubek
Klarnety: Jakub Drygas, Marek Michalski
Fagoty: Leszek Wachnik, Agnieszka Siemiankowska, Krzysztof Fiedukiewicz
Rogi: Mateusz Cendlak, Paweł Piętka, Agnieszka Rozwadowska, Karolina Mikołajczyk, Bartosz Duchnowski, Dominika Stencel
Trąbki, pistoie: Paweł Hulisz, Emil Miszk
Puzony: Ferdinand Hendrich, Karl-Heinrich Wendorf, Andrzej Tkaczyk
Ofikleida: Hans Martin Schlegel
Harfa: Alicja Garczarek
Instrumenty perkusyjne: Paweł Szewczyk, Anna Szadejko
Basso continuo/organy: Agnieszka Wesołowska
Pozytyw: Witosława Frankowska
Klawesyn: Agnieszka Wesołowska
Harfa: Carlos Montoya, Anna i Arkadiusz Szafraniec (GlassDuo)
Goldberg Vocal Ensemble
Chór
Goldberg Vocal Ensemble to kameralny zespół wokalny będący częścią Goldberg Baroque Ensemble, powstałego z inicjatywy Andrzeja Mikołaja Szadejko. Skład zespołu jest rotacyjny. Wchodzą do niego młodzi śpiewacy, którzy nabywają doświadczenia w wykonywaniu muzyki dawnej przy użyciu dawnych technik wokalnych. Wielu byłych członków zespołu kontynuuje karierę śpiewaczą w zawodowych zespołach lub solo. Zespół współpracuje przy nagraniach płyt z serii Muzyczne Dziedzictwo Miasta Gdańska i Musica Baltica, projektów realizowanych we współpracy z Biblioteką Gdańską Polskiej Akademii Nauk. GVE występuje także a cappella, prezentując gdańską muzykę dawną, jak również kompozycje twórców współczesnych.
SKŁAD ZESPOŁU:
Soprany: Maja Zalesińska, Magdalena Zięba- Lewandowska, Ewa Dubiella, Karolina Kotkowska, Marta Twardowska
Alty: Aleksandra Zawada, Karolina Borowczyk, Pamela Chłodna, Alicja Weydmann, Justyna Kołakowska
Tenory: Miłosz Janiak, Adam Kupper, Krzysztof Lorek, Patryk Dopke, Piotr Bruździak
Basy: Filip Cieszyński, Damian Giczewski, Dominik Mazan, Szymon Chyliński, Bartłomiej Dratkowski
Dyrygent
ANDRZEJ SZADEJKO
kompozytor, dyrygent, organista, organizator życia muzycznego.
Absolwent Akademii Muzycznej w Warszawie i i Hochschule für Alte Musik Schola Cantorum Basiliensis w Bazylei/Szwajcaria. Uczestniczył w 30 mistrzowskich kursach organowych, klawesynowych i na pianoforte w Polsce, Niemczech, Holandii i Szwajcarii. Finalista i laureat wielu konkursów organowych w Polsce i za granicą. Profesor Akademii Muzycznej w Gdańsku. Profesor wizytujący uczelni w Niemczech, Finlandii i USA. Laureat i stypendysta wielu instytucji polskich i zagranicznych. Od roku 1994 regularnie koncertuje w Polsce, Europie, a także w USA jako solista, kameralista i dyrygent. Oprócz organowej działalności koncertowej zajmuje się także komponowaniem. Ekspert w dziedzinie historycznego budownictwa organowego. Jest konsultantem, bądź sprawuje nadzór nad wieloma projektami organowymi w Polsce, a także na Litwie i w Belgii. Jest kuratorem organów w Centrum Św. Jana w Gdańsku. Założyciel i szef zespołu Goldberg Baroque Ensemble, z którym nagrywa premierowe wykonania kantat kompozytorów z Pomorza.
GOLDBERG
Nazwisko Goldberga w powszechnej świadomości jest szeroko znane. Któż bowiem z melomanów nie słyszał Wariacji Goldbergowskich J.S.Bacha? Na tym jednak kończy się z reguły wiedza dotycząca tego muzyka.
Johann Gottlieb był najstarszym synem w małżeństwie urodzonego w 1701 roku na Oruni lutnika Johanna Gollberga i Concordi Renaty Witting. 14.III.1727 odbył się jego chrzest w Kościele Mariackim w Gdańsku. Instrumenty ojca Goldberga były bardzo cenione w swoim czasie i do tej pory odnaleźć je można w wielu kolekcjach, m.in. w Museum für Hamburgische Geschichte, w Kunsthistorische Museum w Kolonii, w Kolekcji Fr. Wildhagena w Hallensee w Muzeum Instrumentów w Berlinie. Ponadto w archiwum Muzeum Narodowego w Warszawie istnieje kolorowany katalog sygnowany W.S. z datą 1916 w którym umieszczona została teorba z 1740. Instrument ten pochodził z kolekcji warszawskiego kolekcjonera Gustawa Soubise-Bisiera z przełomu wieku XIX i XX. Niestety kolekcja Soubise-Bisier’a nie przetrwała drugiej wojny światowej i los wspomnianego instrumentu jest nieznany.
Oprócz budowy instrumentów Johann Gollberg zajmował się także organizacją życia muzycznego, gromadząc wokół siebie amatorów muzykowania. Mały Johann Gottlieb Goldberg wyrastał więc w atmosferze przesiąkniętej muzyką. Możliwym wydaje się fakt nauki Goldberga u ówczesnego kapelmistrza Kościoła Mariackiego, Johanna Balthasara Christiana Freislicha, który był przyjacielem rodziny.
Wyjazd Johanna Gottlieba z Gdańska związany jest z osobą hrabiego Hermanna Carla von Keyserlingka urodzonego w 1696 roku w Kurlandii i zmarłego w 1764 w Warszawie, prezydenta Akademii Nauk w Petersburgu, a od roku 1733 wysłannika Rosji na dwór królewski w Dreźnie. Polityczne misje zaprowadziły Keyserlingka dwukrotnie do Gdańska i podczas jednego z pobytów w mieście przypadającego na rok 1738 zabrał ze sobą utalentowanego chłopca na naukę do Wilhelma Friedmanna i Johanna Sebastiana Bacha. 19 listopada 1736 również dzięki działaniom Keyserlingka J.S. Bach uznany został nadwornym kompozytorem królewskiej kapeli. Kilka dni później 1 grudnia w Dreźnie Bach dla uczczenia tego wyróżnienia o które starał się trzy lata, w obecności swojego mecenasa dał uroczysty koncert organowy. Również dla niego skomponował słynną Arię z Wariacjami (BWV 988), nazywaną później Wariacjami Goldbergowskimi, od nazwiska ich pierwszego wykonawcy.
O powstaniu Wariacji pierwszy biograf Bacha, Johann Nicolaus Forkel w 1802 roku pisał: „Hrabia Keyserling często chorował i całymi nocami cierpiał wtedy na bezsenność. Goldberg, który mieszkał w jego domu, musiał w takich okresach spędzać noce w sąsiednim pokoju, aby grać mu, gdy nie mógł zasnąć. Pewnego razu rzekł hrabia do Bacha, iż chciałby dla swojego Goldberga kilka utworów klawesynowych o tak lekkim i wesołym charakterze, żeby jego, Keyserlinga, mogły trochę rozerwać podczas bezsennych nocy. Bach sądził, iż najlepiej spełni to życzenie, pisząc wariacje, które dotychczas, z powodu stale tej samej zasadniczej harmonii, uważał za pracę niewdzięczną… Hrabia nazywał je potem już tylko 'swoimi’ wariacjami. Nie mógł się ich nigdy do syta nasłuchać i przez długi czas, gdy tylko nadchodziły bezsenne noce, powtarzał zawsze: Drogi Goldbergu, zagraj mi jedną z moich wariacji. Chyba za żadną inną pracę nie otrzymał Bach tak znacznego wynagrodzenia. Hrabia ofiarował mu złoty kubek, wypełniony stu luidorami”
W 1751 roku Goldberg wstępuje do orkiestry pierwszego ministra na dworze drezdeńskim – hrabiego Heinricha von Brühla, w której pracował do końca swojego życia. Drezdeńskie „Curiosa Canonica” informują pod datą 15. kwietnia 1756 o jego śmierci, a w „Kern Dresdenischer Merkwürdichkeiten” znajdziemy nekrolog: „15 kwietnia zmarł także na suchoty Johann Gottlieb Goldberg, muzyk dworski, odszedł w 29 roku życia, a z powodu swoich umiejętności w grze na klawesynie będzie nieodżałowany…”
Cennym źródłem dającym krótki opis charakteru zmarłego młodo klawesynisty jest „Autobiografia” Reichardta z roku 1805. Pisze on o Goldbergu jako o „melancholijnym i upartym dziwaku”, który z zapałem darzył sympatią lub nie. Co zaś tyczy się swoich kompozycji to darł je nie mówiąc o tym chętnie, a to co pozostało to „kiepskie miniaturki dla dam”. Dowiadujemy się też od Reichardta, że miał on „niezwykłą budowę dłoni” i wyjątkowy talent czytania nut, nawet gdy postawione one były górą ku dołowi. Jego żarliwa zaś gra, której oddawał się od dziecka była przepełniona ogromną fantazją i świadczyć może o wielkim talencie improwizatorskim.
REPERTUAR
Johann Georg Alberchtsberger (1736-1809)
Koncert B-dur na organy i smyczki;
Tomaso Albinoni (1671-1751)
Adagio g-moll;
Anonim (XVII w.)
Veni Sancte Spiritus BG PAN Ms. Joh. 273;
Anonim (XVIII w.)
Veni Sancte Spiritus BG PAN Ms. Joh. 274;
Thomas Augustine Arne (1710-1778)
6 organ concertos;
Jan Sebastian Bach (1685-1750)
Jauchzet Gott in Allen Landen BWV 51;
Geist und Seele wird verwirret BWV 35;
Moteten BWV 225-229;
Missa in h-moll BWV 232
Johannespassion BWV 245
Matthäus-Passion BWV 244
Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen BWV 12
Johann Jeremias du Grain (?-1756)
Alter Adam du musst sterben;
Willkommen, Erlöser der Eden;
Hertzlich lieb hab ich dich o Herr PL-GD Ms. Joh. 187;
Willkommen Erlöser der Eden. Cantata am ersten Weynachts-Feurtage, PL-GD Ms. Joh. 188;
Alter Adam, du musst starben, PL-GD Ms. Joh. 189;
Herr, nun lässest du Deinen Diener in Frieden gehen. Cantata am Fest der Reinigung Mariae a 6., PL-GD Ms. Joh. 185;
Mitten wir im Leben sind. Trauermusic bey Beerdigung des weyland Herrn Burger-Meisters Jung Schultz Neodici von Robern, PL-GD Ms. Joh. 186;
Johann Balthasar Erben (1626-1686)
Herr Christ, der ein’ge Gottes Sohn;
Johann Balthasar Christian Freislich (1687-1764)
Kinder der Musen. Occasional Cantata for the “induction” of professors January 9, 1749 for Soli, Chorus and Orchestra, PL-GD Ms. Jon. 37 FreisWV E 28;
Eilet, ihr beglückten Schiffe, aus dem weiten Orient. Coffee Cantata for Bass Solo and Orchestra, PL-GD Ms. Joh. 11 FreisWV E 33;
Auf, Danzig, lass in jauchzenden Chören. Jubelee Cantata on the 300th anniversary of the liberation from the rule of the Teutonic Order February 27, 1754 for Soli, Chorus and Orchestra, PL-GD Ms. Joh. 15 FreisWV E 20;
Jauchzet dem Herrn alle Welt, PL-GD Ms. Joh. 17;
Cantata post sacram coenam – Gott ist die Liebe, PL-GD Ms. Joh. 18;
Das ist meine Freude PL-GD Ms. Joh. 22;
Der Tod ist verschlungen in den Sieg, Cantata Feria 1. Paschali, Ms. Joh. 33;
Er ist darum für alle gestorben, Cantata feria llda Paschali;
Lobe den Hern meine Seele;
Caspar Förster (1693-1745)
Jesu, dulcis memoria;
Gessel (XVIII w.)
Vater ich will, dass wo ich bin BG PAN Ms. Cath. f. 46;
Johann Gottlieb Goldberg (1727-1756)
Haprischord Concerto D minor (Allegro, Largo, Allegro di molto)
Haprischord Concerto E flat major (Allegro, Largo con sordini, Allegro di molto)
Carl Heinrich Graun (1704-1759)
Concerto F-dur für Orgel und Streicher;
Johann Georg Hoffmann (1700-1780)
Nun lob meine Seel den Herren PL-GD Ms. Joh. 162;
Georg Friedrich Händel (1685-1759)
6 Organ Concertos Op. 4;
Sonata per Organo Concertato e Orchestra nell’opera „Il Trionfo del Tempo e del Disinganno“;
Messiah HVW 56;
Johann Valentin Meder (1649-1719)
pro festo S. Michaelis archangeli: Singet, lobsinget mit Hertzen und Zungen a 11, PL-GD Ms. Joh. 192;
Lauda Jerusalem Dominum;
Quid est hoc quod sentio;
Ach Herr, mich armen Sünder;
Gott, mein Herz ist bereit;
Die höllische Schlange darf nimmer uns beißen;
Wünschet Jerusalem Glück;
Vox mitte clamorem;
Wie murren denn die Leut’ im Leben also?;
Meine Seele seutzt und stöhnet (Andächtige Communion-Musique);
Gott, du bist derselbe mein König;
Friedrich Christian Mohrheim (1719-1780)
Preise Jerusalem den Herrn;
Ich weiss, dass mein Erlöser lebt, Cantata Feria 1. Paschali;
Gott fähret auf mit Jauchzen d. 29. Decembr. 1768 BG PAN Ms. Joh. 35;
Johann Daniel Pucklitz (1705-1744)
Ist Jemand in Christo, Ms. Joh. 246
Denen zu Zion wird ein Erlöser kommen, Ms. Joh. 262
Erstanden ist der heil’ge Christ, Concert ex D # auf Ostern, Ms. Joh. 241
Erstanden ist der heil’ge Christ, Cantata in Fest Pasch., Ms. Joh. 240
Also hat Gott die Welt geliebt, BG PAN Ms. Joh. 245;
Concerto post 22 Trin. Kehre wieder, PL-GD Ms. Joh. 235;
Concerto 27 post Trin. Ich will in allen Sachen, PL-GD Ms. Joh. 237;
Der sehr unterschiedene Wandel und Tod der Gottlosen und Gottsfurchtigen / The very different Conduct and Death of the Godless and God-fearing;
Stanisław Moniuszko (1819-1872)
Msza Es-dur;
Msza d-moll;
Benedictus;
Na Memineris Psalm 79, Ojcze Nasz;
Psalm 119 Vide humilitatem meam
Litania Ostrobramska I
Litania Ostrobramska II
Litania Ostrobramska III
Marsz Żałobny pamięci Antoniego Orłowskiego
Ecce Lignum Crucis w instrumentacji Z.Noskowskiego
Wolfgang Amadeusz Mozart (1756-1791)
Kirchensonaten: C-dur KV 336, in D KV 245, in G KV 274, in F KV 244 i in C KV 328;
Missa Brevis KV 49;
Requiem KV 629
Valentin Rathgeber (1682-1750)
Missa in F;
Johann Theodor Roemhildt (1684-1756)
Ich Freue mich dess, dass mir geredt ist RoemV 144;
Zeuch doch allerliebster Jesu RoemV 35;
Ach dass die Hülffe aus Zion über Issrael käme RoemV 28;
Kommt, ihr Herzen, kommt ihr Lippen “C. G. S. Ao. 1727”, ROEM V 29, Ms. Joh. 58
Nun danket alle Gott, RoemV 30, Ms. Joh. 58
Jesu schenk uns deinen Frieden, Cantata Feria 3. Paschat., RoemV 12, Ms. Joh. 75;
Ermuntre dich mein gantz Gemüthe, RoemV 7,
Muss nicht der Mensch immer im Streit seyn, RoemV 5,
Antonio Vivaldi (1678-1741)
Concerto per archi e organo RV 767;
Nisi Dominus RV 608;